Vel overstått val og om Snorre som valde feil

 

Himmel og hav

Valekspertane bomma på Island. Dei tippa regjeringsskifte, men slik blei det ikkje. 

Demokratiet er spinkelt.
   Dette er ein fiskehjell, men er passe 
spinkel og fin illustrasjon
 

Själfstettisflokkurinn,(SF), høgrepartiet hugsar de? gjorde eit greitt val, dei gjekk bare litt tilbake. Framsóknarflokkurinn (FF) - senterpartet, gjorde eit veldig godt val. Det tredje partiet som var i regjering, Vinstrehreyfinginn Grænt framboð (VG)søsterpartiet til vårt SV, gjekk tilbake.
Eg tykkjer det verker heftig med SV og Høgre i same regjering, men her på Island har dei hatt det den siste perioden.

 Sidan Island ikkje har mindretalsregjering vert det SF og FF  som dannar regjering saman med nokre andre. Det vert spanande å sjå kven det blir. Ein periode i går var det kvinnefleirtal på tinget, det hadde i såfall vore det første i Europa, men så fintelte dei ein stad oppe på nordvestlandet og kjønnsfordelinga blei 33 menn og 30 kvinner. Temmeleg jamnt då.

Skemmtilegar kosningar?

Vi har prøvd å ønskje folk godt val, men dei gjer visst ikkje det på Island.

Å velja er að kjósa på islandsk. På engelsk har dei verbet to choose så her er det ein gammal norrøn sams stamme. Dette verbet er borte i moderne norsk, men jammen fann eg det att i Ivar Aasens Norsk ordbog, de har vel den på hylla de også?
Litt vanskeleg med gotisk skrift, men her står det: kjosa, v.a.(kys, kaus, kosset) kaare, vælge foretrække, stæmme på.

Snorri Sturluson (1179-1241)

Han med kongesogene og Edda, veit de, var ein av dei rikaste og mektigaste mennene på Island. Han budde på Reykholt når han ikkje farta fram og tilbake til Noreg, og på Reykholt ligg det nå eit forskningssenter, Snorrestofa.

Har stadnamnet "reyk" i seg tyder det gjerne varm kjelde, og det same gjeld for

Det var skikkeleg varmt, eg stakk handa nedi

Reykholt, ja Reykjavik også.

Han var glad i å bada, Snorre,  som alle islendingar, deilig å sitja i eit varmt bad og snakka om ver og politikk, medan det sluddar og regnar ikring deg. Snorre hadde ein  nydeleg steinsett badekulp, der det kom inn vatn frå ei varm kjelde, den er rekonstruert. Den underjordiske tunnellen der dei meiner han blei drepen, er også der.

Tunnellen der Snorre blei drepen

Snorre støtta nemleg feil mann i Noreg. Han fekk lendmansstatus av kongen , Håkon Håkonsson, men blei meir og meir  godvener med hertug Skule. 

Hertug Skule som var svigerfar til kong Håkon,  prøvde å ta makta frå kongen. 

Derfor såg Håkon Håkonsson Snorre som ein svikar og farleg fiende og sørga for å få han drepen nett i denne tunnellen.

Heldigvis for oss hadde han fått unna det meste av skrivearbeidet før det skjedde. Vi er også heldige som lever i ein del av verda der det ikkje er livsfarleg å støtta ein annan enn den som har makta i augneblinken, det er eigentleg heilt greitt.

Valet på laurdag og Helga som forsvann

 

Kaldakvísl sett frå toppen av Helgufoss

Dei store stridsspørsmåla i politikken  kan eg ikkje mykje om. 

Det eg har fått med meg er at Sjálfstæðisflokkurinn er eit høgreparti, medan Samfylkingin er eit sosialdemokratisk parti. 

Det er 63 plassar i AllꝦingi. Sjálfstæðisflokkurinn har nå 16 av desse, medan Samfylkingin har 7 plassar. Av andre parti kan eg nemna Vinstrihreyfinginn - Grænt framboð som er søsterpartiet til SV, dei har 11 seter. Framsóknarflokkurinn liknar på vårt Senterparti, dei har 8 plassar. Piratpartiet oppstod i 2012 som eit protestparti då folk opplevde at politikarane ikkje høyrde på dei. Dei har  6 plassar på tinget.  

Nei,  dette vert ikkje 63 til saman, eg har bare teke med dei som liknar på norske parti. Eg kan elles for lite språk og skjønar for lite av kva det vert snakka om på radioen til å få  med meg skiljelinene mellom dei. Men dei snakkar om skatt, helseteneste, skule og slikt her også.

Kanskje eg skjønar meir etter laurdag?

langs elva 

Halldór Laxness

Elva Kaldakvísl som de ser på første biletet, går forbi huset til Halldór Laxness og til Helgufoss. (Den litle blå prikken på biletet er meg). Helgufoss er 12 meter høg, ikkje så stor, men veldig fin. 

Laxness er ein av dei aller største og mest produktive islandske forfattarane. Han fekk m.a. Nobelprisen i litteratur for romanen "Sin egen herre". 

Turen frå huset hans på Gljúfrasteinn  til Helgufoss er ein fin liten søndagstur når det er spådd regn om ettermiddagen.

Helgufoss

  Elva er vakker og det skal også vera ei god fiskeelv. Turen er lett å gå, og vi fekk til og med sjå mange fine hestar.

Helga Bárdsdottir

Og så kan vi tenkja på Helga.

Ho heldt visst til her omkring. Helga Bárdsdottir  heitte ho. Ho var dotter til Bárd Snæfellsás som var halvt rise og blei til ein vette eller ånd eller noko. ( Han er der framleis, på Snæfellsnes.)

Det same skjedde visst med Helga, ho gjekk inn i fossen og blei til ein alv eller vette eller noko. Ho skal vera der framleis, ho også, men vi såg henne ikkje

Litt meir av Kaldakvísl, ser de hestane?

Ikkje at dette har noko med politikk å gjera, men 80 % av alle islendingar trur på alvar. 

Det er litt å tenkja på.

þingvellir

Öxarárfoss -þingvellir -når du klikker på bileta vert dei større

Alt i 930  heldt islendingane  sitt første allting på þingvellir, her heldt dei ting fram til 1798 før dei flytte innomhus. Det nåverande Alltinget på Island har dermed den eldste ubrotne parlamentariske tradisjonen vi kjenner til. Folk samla seg, hadde med seg telt og mat, henta vatn i fossen ovanfor her Öxarárfoss.

Alltinget var

þingvallavatn

 også ein domstol og rettarstad. Her blei folk dømt fredlause, Gunnar frå Lidarende hugsar de? Han frå Njåls soga som blei lyst fredlaus. Folk bøtte for drap, dersom du slo i hel son eller dotter eller trælen til grannen måtte du bøta den økonomiske verdien han/ho hadde.

Etter kvart blei straffene meir moderne, folk blei hengde, kvinner blei helst drukna i ein spesiell kulp, trollmenn blei brende på bål. På Island var det overvekt av menn som blei dømde for trolldom, lurer på kvifor?

þingvellir er også nasjonalpark. Både på grunn av historien, den vakre naturen og på grunn

Kløfta der
 kontinentalplatene møtest

av geologien. Det er nemleg her, akkurat her
den amerikanske og den europeiske kontinentalplata møtest. Kløfta ser de på biletet. Til utpå sekstitalet var det bilveg her.

þingvallavatnet er den største innsjøen på Island, 
Vakker er han.

Bittelitt politikk og sånn

Det er val til Alltinget 25. september.

Det er mange parti her, og åtte av dei sit på Alltinget nå. Sperregrensa er fem prosent. Det partiet som har hatt mest makt opp gjennom åra,  er Sjalfstædisflokkurinn.  Det er eit parti på høgresida, stifta i 1929. Dei andre partia  som sit på tinget nå, er stifta etter 1999, eitt av dei mest populære er Piratpartiet frå 2012.

 Alltinget i Reykjavik

 Litt rart med så få folk og slikt eit mangfald politisk? Vi er då bare i kring 365 000 som bur her i landet.

Eg trur vi treng litt meir tid for å setje oss inn i det politiske biletet. Vi må også kunne meir språk, men det arbeider vi med.

Her ser det Alltinget i Reykjavik, ein vakker bygning med ein fin liten park rundt.

Val 25. september altså, følg med, følg med.

Já, já

 Skal uttalast jau, jau..

A med accent aigu vert uttalt som ein litt varhaugsk brei au, det vert meir om språk seinare, mykje meir.

Kjære alle saman.

Eg hadde lova å skriva blogg, og har hatt litt teknisk trøbbel, så nå er eg absolutt på etterskot.

Eg må begynna med begynnelsen, sjølv om det kanskje er gildare å begynna med havet, og fjella og vulkanane.

Slik er det.

Når ein skal flytta frå eit rimeleg greitt og velordna liv i Bærum, frå ein jobb der ein stort sett veit kva ein skal gjera ( også det ein ikkje får gjort), frå folk ein liker og er glad i, frå eit hus og ein hage med rot inne og roser ute, kan det vera greitt å vera litt flegmatisk - jau, jau.

Det har vart ei stund dette. Vi pakka 26-27. juli, på biletet ser de den litle bilen. Dagen etter kom ein diger konteiner. Vi måtte senda ut nabovarsel.

Før det hadde vi sjølvsagt rydda og kasta og rydda.. men konklusjonen er og blir at vi har for mykje, alt for mykje.

Vi var i eit slags limbo frå alt var pakka og til vi reiste sjølv 5. august. Limbo heldt fram ( for min del)  i Reykjavik, der vi budde på hotell til konteineren kom til lands med alle greiene våre, og til oss 13. august. Mannen begynte på jobb 10.august

Konteineren med det meste av det vi 

skal bruka dei neste to til fire åra ser de her.

Staseleg hus! Bygd i 1928 og heilt nyoppussa, det var ikkje heilt ferdig då vi flytta inn, men nå går det bra.

For spesielt interesserte ligg det bilete av to av romma nedanfor her, eg pakka stort sett ut saker og ting i ei veke...

Nå er alt utpakka, bortsett frå ei øskje med litt odde glas som vi håper vi kan gje bort.